Kerata basa

Kérata basa ugi sinebat jarwa dhosok. Kérata ateges asal usul tegesing tembung. Kerata basa ateges bab negesi suraosing tembung awewaton asal utawi mula-bukanipun, limrahipun kapirid saking wewancahanipun, kapendhet sunduk prayoginipun. Jarwa mengku teges wedharan utawi katrangan, déné dhosok mengku pikajeng ndhesek, nyodohakaken majeng. Jarwa dhosok kenging dipuntegesi katrangan menggahing tembung sarana dipun kinten-kinten utawi miturut pikajengipun ingkang nerangaken.

Tuladha:

Bapak = bab apa-apa wis pepak (pepak kawruh lan pengalaman).

Batur = embat-embataning tutur.

Bocah = mangane kaya kebo, pagaweane ora kecacah.

Brekat = mak breg diangkat.

Cangkir = dianggo nyancang pikir.

Cengkir = kencenging pikir.

Copet = ngaco karo mepet-mepet.

Denawa = ngeden hawa (nguja hawa napsu).

Desember= gedhe-gedhene sumber.

Garwa = sigaraning nyawa.

Gedhang = digeget leh bar madhang.

Gethuk = yen digeget karo manthuk-manthuk.

Gerang = segere wis arang.

Guru = digugu lan ditiru.

Gusti = bagusing ati.

Kaji = tekade mung siji(ngantebi panembahe marang Gusti Allah).

Kathok = diangkat sithok-sithok.

Kodhok = teka-teka ndhodhok.

Krikil = keri ing sikil.

Kuping = kaku njepiping.

Kupluk = kaku nyempluk.

Kursi = yen diungkurake banjur isi.

Ludruk = gulune gela-gelo, sikile gedrag-gedrug.

Maling = njupuk amale wong sing ora eling.

Mantu = dieman-eman meksa metu.

Perawan = yen pepara (lelungan) kudu wayah awan.

Saru = kasar tur kleru.

Sekuter = sambi sedheku mlaku banter.

Sepuh = sabdane ampuh.

Simah = isining omah.

Sirah = isining rah.

Siti = isi bulu bekti.

Sopir = yen ngaso mampir (ing warung).

Sruwal = saru yen nganti uwal.

Tandur = nata karo mundur.

Tapa = tatane kaya wong papa.

Tarub = ditata dimen murub.

Tebu = antebing kalbu.

Tepas = titip napas.

Tuwa = ngenteni metune nyawa ; untune wis rowa.

Wanita = wani mranata.

Wedang = dianggo gawe kadang.

Weteng = ruwet tur peteng.